تاثیر نماز بر بیماری افسردگی

حضرت علی (ع) :

” خداوند هر گاه خیری بر بنده اش بخواهد به او كم خوابی و كم خوری و كم حرفی را تلقین

می كند .”

در مقاله گذشته از تاثیر نماز بر بهداشت خواب به نكته ای اشاره كردیم . حال در ادامه همان

موضوع باید گفت كه دانش پزشكی ظرف چند دهه اخیر موفق به اكتشاف مهمی پیرامون

خواب شده است و آن كشف بخشی مهم در طول خواب انسان به نام خواب REM بوده است .

(1) پس از آنكه حدود 45 دقیقه از به خواب رفتن انسان گذشت ، مرحله REM آغاز می شود و

به مدت كوتاهی حدود 10 تا 15 دقیقه ادامه می یابد .

در طول مرحله REM از خواب ، به طرز اسرار آمیزی تمام عضلات اسكلتی بدن از كار می افتد و

شخص كاملا بی حركت می شود و نوار مغزی شخص به جای حالت خواب ، حالت بیداری

كامل را نشان می دهد . بطوریكه در این حالت مغز از فعالیت بالایی برخوردار است .

در طی REM درجه حرارت بدن و ضربان قلب به طور غیر منتظره بالا می رود و حركات سریعی در

چشمان فرد دیده می شود كه وجه تسمیه این مرحله نیز می باشد ( مرحله حركات سریع

چشم RAPID EYE MOVEMENT) و چنانچه شخص را در این حالت بیدار كنیم به احتمال بسیار

قوی ابراز می كند كه در حال خواب دیدن بوده است . مرحله REM پس از 10 تا 15 دقیقه

متوقف می شود و پس از آن در طول خواب و به طور دوره ای و بطور منظم تكرار می شود . با

این وجود كل دوران R EM در طول یك خواب 8 ساعتی در اشخاص طبیعی 90 دقیقه خواهد بود

و قسمت اعظم آن در ساعات نزدیك به صبح به وقوع می پیوندد.

امروزه دانش پزشكی به اثبات رسانده است كه در بیماری افسردگی یكی از تظاهرات مهم ،

افزایش یافتن طول خواب REM نسبت به میزان طبیعی است . بطوریكه شخص افسرده به

میزانی بیش از سایر اشخاص خواب می بیند . یعنی زمان بیشتری را در مرحله REM بسر می

برد .

از این جهت یك مبنای مهم در تولید داروهای ضد افسردگی ایجاد داروهایی است كه كاهش

دهنده مرحله REM خواب باشند .( از جمله داروهای ضد افسردگی 3 حلقه ای )

علاوه بر این یك روش درمانی جدید برای بیماران افسرده ، بیدار نگه داشتن آنها ، برای كاهش

میزان REM می باشد . زمان نماز صبح كه در سوره مباركه ” اسراء ” با عنوان ” ان قران الفجر

كان مشهودا ” از آن نام برده شده است و مورد تاكید فراوان می باشد . بگونه ای قرار گرفته

است كه سبب كاهش دادن قابل ملاحظه میزان خواب REM در اشخاص می شوود .

همانطور كه خواندید قسمت اعظم خواب REM در حوالی صبح بوقوع می پییوندد و چنانچه

شخص خود را ملزم به بیداری صبحگاهی كند در حقیقت جلوی ورود خود به مرحله قابل

توجهی از خواب REM را گرفته است .

از این جهت بیداری صبحگاهی برای نماز خود به تنهایی می تواند به عنوان واكسنی در

پیشگیری از افسردگی و حتی دارویی در درمان افسردگی مطرح باشد .migna.irلازم به

توضیح است كه خواب REM در حد تعادل برای سلامت و رفع خستگی لازم است اما زیادی آن

منجر به مشكلات مختلف از جمله افسردگی می شود و نقش نماز بعنوان متعادل كننده میزان

REM

 مطرح است .
———————–
پاورقي:

1. در مورد خواب REM و ویژگیهای آن مطلب از : ” روانپزشكی كاپلان ـ سادوك ” ترجمه فارسی

دكتر پور افكار