پرسش:

آیا می شود زن و شوهر بعد از مرگ با هم زندگی کنند؟ اگر می شود با چه شرایطی؟

پاسخ اجمالی:

جزئیات نحوه زندگی انسان در آخرت به طور کامل برای کسی جز حضرات معصومین (ع) روشن نیست. با این حال پیوند زناشویی بین

مرد و زن و تعهدات آن مربوط به عالم دنیا است و زنان مؤمن مجبور نیستند که در آخرت نیز با همسران دنیایی خود زندگی کنند. بله اگر

خود بخواهند می توانند با آنان زندگی کنند. همچنین برای زنانی که در این دنیا بی شوهر بوده اند و یا زنانی که شوهرشان ناصالح بوده

و اهل جهنم هستند نظیر آسیه همسر فرعون، در بهشت هرگونه لذت از جمله همسران صالح بهشتی فراهم است.

پاسخ تفصیلی:

در آیات و روایات مواردی بسیار اندکی از نحوه زندگی در آخرت بیان شده است و جزئیات زندگی انسان پس از مرگ در آخرت به طور

کامل برای کسی جز حضرات معصومین (ع)روشن نیست، اما مسلم است که پیوند زناشویی بین مرد و زن و تعهدات آن مربوط به همین

عالم دنیا است و زنانی که در دنیا همسر داشته اند ملزم نیستند که در آخرت هم با همان شخص زندگی کنند؛ چون عقد زناشویی

آنان مربوط به همین زندگی دنیایی آنها است و در آخرت هر کسی در گرو عمل خود است و باید جواب گوی اعمال خود باشد. اگرچه در

برخی روایات آمده است که “در آخرت خداوند زنان مؤمن را به صورت حورالعین در می آورد و با همسران صالح خود در بهشت نیز زندگی

می کنند"[1] اما این بدان معنی نیست که زنان مؤمن مجبور باشند در آخرت نیز با همسران دنیایی خود زندگی کنند. بله اگر خود

بخواهند می توانند با آنان زندگی کنند. همچنین در تفسیر مجمع البیان آمده :” ممکن است مراد از زنانی که در بهشت نصیب مؤمنین

می شود، همین زنان دنیایی آنها باشد که در آخرت به صورت حورالعین در می آیند و با همسران خود در بهشت زندگی می کنند."[2]

اما برای زنانی که در این دنیا بی شوهر بوده اند و یا زنانی که شوهرشان اهل جهنم است نظیر آسیه همسر فرعون، در بهشت همه

چیز فراهم است و هرگونه لذت از جمله همسران صالح بهشتی در اختیار آنان قرار می گیرد؛ زیرا در قرآن کریم آمده است: “در بهشت آن

چه دل می خواهد و چشم از آن لذت می برد موجود است."[3] این آیه همه نوع لذت ها از جمله همسران صالح بهشتی را شامل می

شود. در آیه دیگر به خصوص همسران بهشتی تصریح شده و می فرماید: “برای بهشتیان در آن جا همسران پاک و پاکیزه است."[4] از

مجموع این آیات بخوبی به دست می آید که زنان بهشتی همانند مردان بهشتی از هرگونه لذت دل خواه بهره مند خواهند بود و از جمله

از لذت زندگی با همسر صالح بهشتی و دل خواه.

قرآن کریم در بعضی از آیات “حور العین” را به عنوان همسران بهشتی معرفی کرده چنان چه می فرماید: “ما آنها را با حورالعین تزویج

می کنیم."[5] این آیات زنان و مردان بهشتی را شامل می شود؛ زیرا هیچ دلیلی وجود ندارد که این وعده های ال هی اختصاص به

مردان داشته باشد، بخصوص آن که اگر در واژه “حور” و واژه “عین” و مفهوم لغوی آنها دقت شود معلوم خواهد شد نعمت حورالعین

اختصاص به مردان ندارد و نصیب زنان نیز خواهد شد.

طبیعی است که این معنایش این نیست که کسی به آنها ملحق نمی شود بلکه همچنان که مفسران گفتند: آیات قرآن صریحاً این

مطلب را بیان مى‏کند که در جمع بهشتیان، پدران و همسران و فرزندان آنها که صالح بوده‏اند وارد مى‏شوند، و این در حقیقت براى تکمیل

نعمت هاى الاهى بر آنان است، تا هیچ کمبودى حتى از نظر فراق افراد مورد علاقه خود نداشته باشند، و از آن جا که در آن سرا که

سراى نوین و متکاملى است همه چیز تازه و نو مى‏شود آنها نیز با چهره‏هاى تازه و نو و محبت و صمیمیتى داغتر و گرمتر وارد مى‏شوند،

محبتى که ارزش نعمت هاى بهشتى را چند برابر مى‏کند.

گر چه در آیه 23 سوره رعد تنها پدران و فرزندان و همسران ذکر شده‏اند، ولى در واقع همه بستگان در این جمع، جمعند، چرا که حضور

فرزندان و پدران بدون حضور برادران و خواهران و حتى سایر بستگان ممکن نیست، و این مطلب با کمى دقت روشن مى‏شود، زیرا هر

گاه کسى بهشتى باشد پدر صالح او نیز به او ملحق مى‏شود، و از آنجا که پدر صالح بهشتى است، همه فرزندانش به او مى‏پیوندند و

به این ترتیب برادران به هم ملحق مى‏شوند. و با همین محاسبه سایر بستگان نیز در آن جمع حضور خواهند داشت.[6]