بسمه تعالی

به گزارش معاون فرهنگی حوزه علمیه ریحانه النبی (س) در مورخه 10/12/96  سومین جلسه از سلسله جلسات عقاید با حضور حجت الاسلام و المسلمین جناب آقای درویشی در این حوزه مبارکه برگزار گردید .

ایشان جلسه را با نام خدا و دعای سلامتی امام زمان (عج ) آغاز کردند و بیان داشتند که ادامه جلسه قبل رسیدیم به اینکه راجع به منابع شناخت صحبت کنیم

اولین منبع شناخت علوم تجربی است و یا بحث حواس پنج گانه است بعضی در بحث حواس پنج گانه راه افراط را را رفته اند . و بعضی هم راه تفریط را در پیش گرفته اند تفریطی ها را اگر بخواهیم بگوییم مثل لا ادری گرایانی مثلا در یونان باستان کسانی بودند که که حتی وجود خودشان هم تردید داشتند یعنی می گفتند که ما فکر می کنیم چیزی در خارج از ذهن ما است از کجا معلوم شاید همش در وهم و خیالات است و بعد از کجا معلوم که ما هستیم ما فکر می کنیم که هستیم این ها در نهایت به یک مرحله شکاکیت شدیدی رسیدند جناب بو علی می گوید که این ها مریض هستند و دوای درد آنها این است که به یک درخت ببندی و آنها را کتک بزنی و این ها قطعا دردشان می گیرد و می گویند درد دارد و شما آنوقت پاسخ می دهید نه شما فکر می کنید که دردتان می آید نه اصلا شما وجود ندارید بنابراین متنبه می شود و می فهمد که اشتباه می کند

راه افراط آن هم همان جریان اثبات گرایی است که می گفتند هر چیزی که ما با حواس پنج گانه آن را درک کنیم فقط قبول داریم و اگر با حواس درک نکنیم اصلا قبول نداریم و بد تر از این نه تنها ما قبول نداریم بلکه کلمه آن هم بی معناست این ها بعدا کوتاه آمدند دیدند که بعضی از مفاهیم علوم تجربی هم زیر سوال می رود چون قابل مشاهده نیستند فقط ما از آثارشان می فهمیم که وجود دارند مثلا هسته اتم و ….

در بحث حواس پنج گانه چند اشکال وجود دارد اولا حواس پنج گانه فقط مربوط به عالم ماده است و در مورد غیر مادیات نمی توانیم اظهار نظر کنیم و آن را اثبات یا نفی کنیم دوم اینکه حواس پنج گانه حتی در زمینه ای هم که عمل می کنند باز 100 درصد عمل نمی کنند مثل فرا صوت که ما نمی شنویم ولی حشرات آن را می شنوند . نکته سوم اینکه چه کسی گفته است که ما فقط پنج حواس داریم پنج محسوس در عالم داریم نه شاید بیشتر وجود دارد ما از آن بی خبر هستیم علوم تجربی کار اره انداز است اثبات گر نیست

دومین منبع شناخت عقل  است در بحث عقل هم یک راه افراط رفته شده و یک راه تفریط رفته شده است معتزله انتظار دارند که تمام فروعات دین با عقل اثبات شود ولی این نگاه افراطی به عقل است بعضی دیگر مثل عارفان هم راه تفریط را طی کرده اند .

واقعیت امر این است که عقل هم راه شناخت است اما نباید بیش از این انتظار داشت عقل هم به خطا می رود .

بنابراین نگاه ها و دیدگاه ها متفاوت است ارزش اخلاقی از نظر دین اسلام بندگی خدا است تمام انسان ها بنده هستند حال یا بنده الله یا بنده نفس و چقدر زیباست که انسان بنده الله باشد پس عقل هم این طور نیست که همه چیز را بفهمد مادامی که عقلای عالم به اندازه ای که عقل توان دارد از عقل استفاده کردند اختلاف ها کم می شود و به صفر نزدیک می شود ولی این که در بین عقلای عالم اختلاف وجود دارد و از عقل استنباط کرده اند به خاطر این است که بیش از اندازه به عقل متکی شده اند عقل کلیات را می فهمد اگر عقل نباشد نه وحی قابل اثبات است نه چیز دیگر . همچنان که اگر حواس پنج گانه هم نباشد علم نیست پس در بحث کلیات همه کاره عقل است . …