تغذيه سالم در مدرسه 

برای کودکان دلبندتان
 سال‌هايي كه كودك در مدارس ابتدايي مي‌گذراند، از نظر تغذيه دوره مهمي است؛ زيرا رشد كودك در اين سنين ادامه دارد اگرچه سرعت رشد آنها كمتر از سال‌هاي اول زندگي است، ولي بايد توجه داشت  كه هر مرحله از رشد متكي بر روند مرحله قبل بوده و مرحله بعد را تحت تاثير قرار مي‌دهد.

اصولا دانش‌آموزان به 3 وعده غذايي اصلي و 2 ميان‌ وعده در طول روز نياز دارند و بايد از      تمامي گروه‌هاي غذايي شامل شير، لبنيات، گوشت و حبوبات، سبزيجات، ميوه‌جات و گروه نان و    غلات مصرف كنند و تعادل و تنوع غذايي در اين سنين مورد توجه قرار گيرد.

وعده غذايي صبحانه، نقش بسيار موثري در سلامت جسمي و فكري دانش‌آموزان دارد. به دنبال       ناشتا بودن در طول شب، اگر دانش‌آموز صبحانه نخورد، به دليل پايين افتادن قند خون، توانايي و  شرايط لازم را براي يادگيري در مدرسه نخواهد داشت.

دانش‌آموزاني كه صبحانه كافي نمي‌خورند، كم‌دقت، خسته و بي‌حوصله‌اند و نمي‌توانند كمبود انرژي، ويتامين‌ها و املاح معدني را با خوردن وعده‌هاي ديگر جبران كنند. بنابراين مادران بايد هر روز صبح، صبحانه كودك خود را قبل از اين‌كه به مدرسه برود، آماده كنند.

ميان‌وعده‌هاي مناسب و مغذي نيز بسيار اهميت دارد، زيرا ساعات نزديك ظهر، كودكان ممكن است گرسنه شوند و اين گرسنگي، نشستن سر كلاس را براي آنان تحمل‌ناپذير مي‌كند. تمام اين موارد، ضرورت توجه به تغذيه صحيح در مدارس را بيش از پيش نمايان مي‌سازد.

غذاي سالم‌

بهداشت بوفه مدارس، فروشندگان بوفه و مواد غذايي موجود در آن موضوعي است كه در سلامت دانش‌آموزان كه در واقع مشتريان بوفه‌ها هستند، تاثير زيادي دارد و توجه به آن در واقع توجه به سلامت نسل جوان و آينده كشور است.

خصوصيات بوفه استاندارد چيست؟ نوع خوراكي‌هايي كه در آن عرضه مي‌شود، بايد چه ويژگي‌هايي داشته باشد؟ اينها سوالاتي است كه شايد هيچ‌يك از والدين كودكان به فكر آن نباشند.

بوفه قسمتي از تشكيلات يك مدرسه است، پس نظارت مدير مدرسه روي اين بخش ضروري است. همين طور نظارت وزارت بهداشت كه با فرستادن ماموران بهداشت به مدارس مي‌تواند از بسياري از بيماري‌هايي كه ممكن است از طريق مواد غذايي ناسالم به دانش‌آموزان سرايت كند، جلوگيري به عمل آورد.

غذاي مضر

افراط در مصرف شكلات و شيريني به اين دليل كه موجب بي‌اشتهايي و سيري كاذب در كودكان مي‌شود و آنها را از مصرف غذاهاي اصلي بازمي‌دارد، موجب اختلال رشد آنها خواهد شد. بهتر است در منزل از نگه‌داشتن شكلات و شيريني خودداري كنيد و به اين ترتيب، دسترسي دائمي كودكان به اين نوع مواد كاهش مي‌يابد. از دادن شكلات و شيريني به عنوان جايزه يا تغذيه به كودكان خودداري كنيد.

مصرف بي‌رويه تنقلات غذايي كم‌ارزش، يكي ديگر از مشكلات دانش‌آموزان است. متاسفانه برخي تنقلات تجارتي مانند انواع پفك به‌طور بي‌رويه از سوي كودكان و دانش‌آموزان مصرف مي‌شود.

نتايج بررسي كشوري سال 1377 از دفتر بهبود تغذيه جامعه وزارت بهداشت نشان داده است حدود 50 درصد كودكان 126 ماهه و حدود 90 درصد كودكان يك تا 2 ساله هر روز پفك مصرف مي‌كنند. مصرف پفك بخصوص قبل از وعده‌هاي غذايي به دليل ايجاد سيري كاذب كودكان را از خوردن غذاهاي اصلي كه بايد مواد مغذي مورد نياز رشد كودك تامين كند، باز مي‌دارد. از سوي ديگر، نمك آن ذائقه كودك را به خوردن غذاهاي شور عادت مي‌دهد.

متخصصان تغذيه همواره به والدين توصيه مي‌كنند كودكان را به مصرف تنقلات سنتي مثل نخودچي و كشمش، گردو، بادام،‌ پسته، گندم برشته، برنجك، عدس برشته شده، توت خشك، انجير خشك و برگه‌ها تشويق كنند و سر سفره به جاي نوشابه براي افراد خانواده از دوغ استفاده كنند.

مواد لازم‌

ميزان انرژي مورد نياز كودكان مدرسه‌اي به لحاظ تفاوت در اندازه بدن، ميزان تحرك و سرعت رشد، متفاوت است و اگر انرژي مورد نياز كودكان از طريق كربوهيدرات و چربي تامين نشود، پروتئيني كه بايد صرف رشد و ترميم بافت‌هاي بدن ‌شود، براي تامين انرژي به مصرف مي‌رسد.

شايع‌ترين كمبودهاي ويتاميني در اين دوران، كمبود ويتامين A و D و شايع‌ترين كمبودهاي املاح، كمبود يد، آهن و كلسيم است. هويج، منبع ارزاني از ويتامين A است و والدين مي‌توانند از آن در برنامه غذايي روزانه كودكشان استفاده كنند.

بهترين نوع آهن قابل جذب در موارد حيواني نظير گوشت، مرغ و جگر است.

دريافت مقادير كافي كلسيم از برنامه غذايي روزانه در سنين مدرسه و بلوغ براي حفظ تراكم طبيعي استخوان‌ها و جلوگيري از پوكي استخوان در بزرگسالي حائز اهميت است.

بستني و شير پاستوريزه، منبع خوبي از كلسيم هستند و مصرف آنان در ميان‌وعده كودكان در تامين بخشي از كلسيم مورد نياز كودكان موثر است. نان و پنير، ميان‌وعده مناسب ديگري براي تامين كلسيم است كه همراه سبزي، گوجه‌فرنگي، خيار يا گردو يك ميان‌وعده سالم و مغذي براي دانش‌آموزان به شمار مي‌رود.

اول خانواده‌

با تغذيه دانش‌آموزان چه بايد كرد؟ آيا دانش‌آموزان بايد تنها از طريق مدرسه، تغذيه خود را تهيه كنند يا حتما بايد خوراكي‌هاي خاصي از خانه با خود بياورند؟ آيا تمام بوفه‌هاي مدرسه مناسب‌ترين تغذيه را در اختيار بچه‌ها قرار مي‌دهند؟ آيا تمام خوراكي‌هاي خانگي خوب و مغذي هستند؟ با دوره‌گردهاي خياباني چه بايد كرد؟

تغذيه دانش‌آموز از هرجا كه تهيه شود، نوع و كيفيت آن مهم است. اين كيفيت تنها مربوط به مدرسه نيست. تغذيه چه در خانه، چه در مدرسه و چه در راه مدرسه بايد مورد توجه قرار گيرد و اين مساله تنها از طريق آموزش صحيح خانواده‌ها امكان‌پذير است.

توجه به تغذيه فرزندان از مهم‌ترين وظايف والدين است، زيرا فرهنگ و عادات غذايي در خانه شكل مي‌گيرد و در مدرسه تثبيت مي‌شود. نمي‌توان كودكان را از خريد مواد خوراكي در راه مدرسه منع كرد ولي مي‌توان آنها را متقاعد كرد تا از مصرف مواد مضر براي بدنشان خودداري كنند كه اين امر مي‌تواند با عرضه غذاهاي مناسب بر سر سفره در خانواده آغاز شود و در مدرسه ادامه يابد.