سومین مفهوم اصلی حیا مسئله ی حضور ونظارت است که مهمترین واساسی ترین

آن به شمار می رود،بدون وجوداین عنصر ،هرچند این امکان وجود دارد که باز دارندگی

ومدیریت نفس به دلیل دیگری رخ دهد،اما ممکن نیست حیا بر انگیخته شود حیا فقط

هنگامی برانگیخته می شود که عنصر نظارت وجود داشته باشد ،اگرناظری وجود داشت

حیا برانگیخته می شود درغیراین صورت نباید انتظار برانگیختگی حیا راداشت ،اینکه

برخی افراد ،کارهای خلاف خود رادوراز چشم دیگران انجام میدهند ومکان های خلوت را

برای این گونه کاراها بر می گزینندوسعی میکنند تنها باشند ویا هنگام تاریکی شب 

اقدام میکنند و…،همه به این جهت است که در نقطه ی کور نظارت قرار گیرند وخودرا از

قلمرو دید دیگران خارج سازند تا شرم ،مانع آنان نشود بنا براین عنصر نظارت مقوم حیا

و وجه تمایز آن از دیگر صفات تنظیم کننده ی رفتار است. 

ادامه دارد …