فرد شوخ‌طبعي که ناسزاگويي و تحقير در کارش نيست، محبوب خدا و مردم

است. امام باقر فرمودند: «خداوند ـ‌عز‌وجل‌ـ كسي را كه ميان جمعي شوخي و

بذله‌گويي كند، دوست دارد؛ به ‌شرط آنكه ناسزاگويي نباشد». مردم نيز تمايل

دارند با افراد شوخ‌طبع هم‌نشين باشند. اين کار نياز به تعلق و پيوندجويي آنان را

افزايش مي‌دهد و با هماهنگي و پيوند با ديگران، مانع تنهايي‌شان مي‌شود. فرد

شوخ‌طبع زمينة حمايت‌هاي اجتماعي (اطلاعاتي، مادي و عاطفي) را براي خود

فراهم مي‌کند؛ چون افراد تمايل دارند به افراد شوخ‌طبع کمک کنند تا افراد خشک.

از سويي، چون فرد شوخ‌طبع توانسته بر ديگران اثر مثبت بگذارد و حال آنان را در

دست بگيرد، نوعي احساس مثبتِ ارزشمندي، اعتماد‌به‌نفس و تسلط بر روابط را

دريافت مي‌کند. اين تکنيک به درد افراد غريب مي‌خورد؛ چون اگر آنان شوخ‌طبع

نباشند، مزاياي بسياري را از دست مي‌دهند و با خزيدن در لانة تنهايي و انزوا،

خود را از حمايت ديگران محروم مي‌کنند.

خنده‌درماني خنده‌دار:
خنده‌درماني بدون داشتن هدف در زندگي و بدون ارزيابي مشکلات و تلاش براي

حل آنها، رويارويي غير‌بالغانة هيجان‌مدار با مشکلات زندگي است. اين روش مانند

مسکّني قوي تا لحظاتي محدود، غم و غصه را از سر مي‌پراند. اما وقتي امواج

رنج‌ها پي‌درپي بيايند و فرد تنها به آنها بخندد، بي‌ترديد غرق خواهد شد. برخي

براي اينکه به جنگ استرس بروند، از خنده‌درماني، شرکت در تئاترهاي خنده‌دار و

همايش‌هاي لطيفه‌گويي کمک مي‌گيرند. شگفت آنکه برخي کارشناسان، بدون

ترغيب به يافتن معناي زندگي و حل عاقلانة مشکل و آموزش مهارت حل مسئله،

مردم را به اين برنامه‌هاي هيجان‌مدار دعوت مي‌کنند. خنده‌درماني روشي خوب

است، اما اگر چاشني ايمان مذهبي به آن افزوده نشود، اثرش از ميان مي‌رود؛

چون پس از چند جلسه، با وارد شدن مشکل جديد، شادي و نشاط از پنجرة ديگري

مي‌‌گريزد. ايمان به خداي هستي‌بخش موجب تفسير واقع‌بينانه از زندگي و معنا

دادن به درد و رنج مي‌شود. ايمان در دل فرد معتقد، مانند وزنه‌اي است که او را در

برابر تندباد حوادث برپا نگه مي‌دارد. به همين دليل است که عالمان ديني در عرف

متدينان به شوخ‌طبعي معروف‌اند. با مطالعه، پژوهش، پرسش از کارشناس ديني

و رفع شبهه‌ها، اين وزنة گران‌بها را به خود، خانواده و دوستانمان هديه دهيم.

توصيه‌هاي تربيتي:

1. حساب‌وکتاب را جدي بگيريد: هر روز داخل سررسيد يا دفتري مشخص کنيد که

چقدر از حس شوخ‌طبعي کمک گرفته‌ايد. مشخص کنيد کجا مي‌توانستيد از مزاح يا

شوخ‌طبعي کمک بگيريد و نگرفتيد. همچنين بنويسيد افراد شوخ‌طبع در قياس با

افراد خشک چه مزاياي فردي و اجتماعي دريافت مي‌کنند و حدومرز شوخ‌طبعي تا

کجاست.

2. آموزش دهيد:

فوايد شوخ‌طبعي متعادل را به همسر، فرزند و دوستتان بياموزيد تا هم اين حس با

تمرين به مهارت تبديل شود، و ديگر اينکه آنان نيز بياموزند از اين ابزار مهم در

زندگي کمک بگيرند.

3. دنبال شادي بگرديد نه غم:

 اين جمله را به ياد داشته باشيد: «بايد دنبال شادي‌ها گشت؛ چون غم‌ها

خودشان ما را پيدا مي‌كنند».

4. چشمه باشيد:

از ذهن و فکر خلاق خود براي ساختن لطيفه يا طنز استفاده کنيد. براي ديگران نيز

بازگوييد و در دفترتان به ‌نام خود ثبت کنيد.

5. خشابتان را پر نگه داريد:

خلاصة جوک يا لطيفه‌هايي را که مي‌شنويد، در

دفترتان يادداشت کنيد تا هميشه خشاب اسلحة شما براي جنگ با سختي‌ها پر

باشد و به‌موقع از آنها کمک بگيريد.

6. ظرف شکلات درست کنيد:

 با دوست، هم‌اتاقي يا همسرتان در لطيفه‌گويي رقابت کنيد. ظرف شکلاتي را

براي لطيفه معين کنيد و به‌جاي شکلات، جوک و لطيفه در آن بگذاريد تا هر‌کس

سراغ آن مي‌رود با خواندنش شاد باز‌گردد. اين کار را مي‌توانيد مثلاً به شکل

مسابقه‌هاي ماهانه با روزي دست‌کم يک يا دو جوک انجام دهيد.

7. ارمغان بفرستيد:

 از حس شوخ‌طبعي براي آرامش ياران ديار (مانند پدر، مادر، خواهر، برادر و…) که

نگران شما هستند کمک بگيريد. اين کار سبب آرامش آنها مي‌شود و نتيجه‌اش به

خودتان نيز بازمي‌گردد.

8. ترمز شوخ‌طبعي خود را چک کنيد:

 ماشين شوخ‌طبعي اگر به ترمز مجهز نباشد، در درة مشاجره و دل‌خوري ديگران

مي‌افتد. شوخ‌طبعي نبايد بر پاية تمسخر و تحقير افراد باشد. امام على(ع)

فرمودند: «دورترين مردم از موفقيت، كسى است كه شيفتة سرگرمى و شوخى

است».

9. دستگاه شوخ‌طبعي خود را روغن‌کاري کنيد:

حس شوخ‌طبعي، مانند دستگاهي است که بايد چرخ‌دنده‌هايش پيوسته

روغن‌کاري شود، وگرنه خشک مي‌شود؛ از حرکت مي‌ايستد و سبب مي‌شود

چرخة ارتباط انسان با خود، خدا و ديگران تا حدودي بازايستد. براي تقويت حس

شوخ‌طبعي خود از روش‌هاي زير کمک بگيريد:

الف) مطالعة کشکول‌ها، مجله‌هاي طنز، وبلاگ‌ها و سايت‌ها، کتاب‌هاي طنز،

لطيفه، کاريکاتور و…؛

ب) هم‌نشيني با افراد شوخ‌طبع؛

ج) ديدن فيلم‌هاي کمدي و طنز؛

د) يادداشت کردن لطيفه و جوک در دفتر مخصوص خود و استفادة بهنگام از آنها. 

پی نوشت :

1. برگرفته ازمن مانده ام تنهايي تنها(مهارت خودياري براي رويارويي با غم غربت)،

مرکز مشاوره و راهنمايي، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني(ره)